KARADENiZFiRTiNASi

öaba, öabaka vi., öeba atn. salkım. a öaba urâeni: bir salkım üzüm. urâeni öaba: üzüm salkımı.
öabu atn., oöabule ark. 1. bazı ağaçların gövdesinde ve dallarında yetişen, yapışkan taneleri olan bir bitki. mcumori m3xulis öabu dinçanu. sirke armudunda �öabu� oluştu, bitti. 2. yapışkan, yapıştırıcı.
öaci, möaci 1. sinek. möacik nom3xu: sinek ısırdı. 2. Iskambilde sinek, ispati.
öaöa posa, bir şeyin suyu çıkarıldıktan sonra geriye kalan katı kısmı. urâeni öaöa. üzüm posası, üzümün suyu çıkarıldıktan sonra geriye kalan katı kısmı. lobya öaöa. fasülyenin katı kısmı.
öaöaxi, öoöoxi atn., öanöaxi ark. çamur deryası, bataklık. öaöaxepunas kodolovoli: bataklığa düştüm.
öaderi atn., öüaderi ark. 1. çakılmış, çakılı. pi3arişi öaderi: tahtadan çakılmış. 2. yaratılmış. ğormoûişi öaderi: tanrı tarafından yaratılmış.
öağani, öağana yengeç. öiğonas öağana te var golilven: öiğona�da yengeçten geçilmiyor.
öaxala atn. çaxala ark. 1. ark. turşu. 2. atn. karalahana yapraklarının sıcak suda haşlanmasından sonra iç yağı katılarak yapılan lahna yemeği.
öaxureci iri taneli bir erik türü.
öaüaûura vi. kalas ve bayağı taşla işlenmiş duvar, ev vs. öaüaûura oxori. kalas ve çamurla inşa edilmiş ev.
öaüöirina çakşır. öaüöirina komoydu: çakşır giydi.
öaüli atn., öaüla ark. çıra ateşi, meşale. zuğa öaülite otanaman. denizi meşale ile aydınlatıyorlar.
öala vi., oruba atn. dere. öalas çxomi öopums: derede balık yakalıyor.
öalimbi atn., öalimi ark. kırmızı renkli bir toprak türü. yapışkan ve sert olur. öalimbi leûa/leûa öalimi.
öameûi atn., velen3a ark. kıyâmet. ma bğuras wulu öameûi cexûasere: ben ölünce küçük kıyâmet kopacak.
öami, nöami 1. ilaç. õ tis wüuni moşomixtais öami pşum do golomiğams/golomilams: baş ağrısı geldiğinde ilaç içiyorum ve geçiyor. õ nciriş nöami: uyku ilacı. 2. vi. yoğurt mayası. õ mevaperi nöami var miğunan: elimizde yoğurt mayası kalmadı. 3. zararlı hayvanları zehirlemek için kullanılan ilaç. õ mtugi öami: fare zehiri, fare ilacı.
öamoni, nöamoni 1. ilaçlı. 2. içine yoğurt mayası atılmış olan, mayalı.
nciriş nöami uyku ilacı. õ amuk (oxorcak) nciriş nöami koxuktaps, mtelli kodvancienan: bu (kadın) uyku ilacı katıyor, hepsinin uykusu geliyor.
öanöaxi, öaöaxi atn., öonöoxi ark. çamur deryası, bataklık. opşa möimu, gzalepe öanöaxi divu: çok yağmur yağdığından yollar çamur oldu.
öanöurina, layöi öanöurina atn., öuruli arş., mşüiri, coğormşüiri xp. baştan kara, uzun kuyruklu baştan kara (kuş).
öanda, caralva 1. davet, ziyafet. 2. düğün. amseri öanda miğunan: davetimiz var. öandaşa micoxes: bizi düğüne çağırdılar.
öangi ark. köpek ve kedi gibi hayvanların pençesi. coğori öangi: köpek pençesi.
öapöaôara, waôwaôara atn. 1. tetik çekildiğinde kapsülü patlatmayan tüfek. 2. mec. işe yaramaz kişi ya da alet. öapöaôara üoçi: işe yaramaz adam.
öarambulya atn., öereleri vi., nöeremuli xp. farklı renklerden oluşan, çok renkli; alaca. öarambulya korme: tüylerinde değişik renkler bulunan tavuk.
öarga bir kuş türü.
öarma atn., maröa vi., xarga düzenli olarak üst üste konulmuş odun yığını. jur üulaci dişüa öarma cosvarun: iki kulaç odun sıralanmış.
öe, öo hey, bir hitabet biçimidir. öe biöi! hey delikanlı.
öeba atn., öaba vi., öabala xp. salkım. a öeba urâeni meôwili: bir salkım üzüm kopardım.
öebiöi 1. bücür, cüce, gelişememiş, ufak tefek. 2. bir yaşındaki dişi keçi.
öeöe atn., ôeöe vi., mec. çok konuşan, ağzı kalabalık. õ öeöe badi. çok konuşan ihtiyar adam.
öexni, öeşni ilk tadım. wo ti mbulişi öexni doôi: bu yıl da kirazı ilk olarak tattım.
öeüobalu atn., eüobalu ark. 1. ardından dökmek, arkasına dökmek. wüari öeüobams: ardından su döküyor.
öeüobalu atn., eüobalu ark. 2. arkasına takmak. sûiribina üaôulas koöeüibu. zembili arkasına taktı. 3. mec. takılmak, asılmak, rahatsız etmek. bozomotalepes opşa öeüvaben. kızlara çok takılıyor.
öeüobazgu atn., eüobaâgu ark. arkasına basmak, arkasından basmak. modvalas koöeüobazgu. ayakkabısının arkasına bastı.
öeüobgareri atn., eüobgareri ark. arkasından ağlamış durumda.
öeüobgaru atn., eüobgaru ark. arkasından ağlamak. beremuşis öeüvabgas: çocuğunun arkasından ağlıyor.
öeüoçitu atn. 1. kıl payı kurtulmak, son anda kurtulmak. ham belaşe ti koöeüovuçitit. bu beladan da son anda kurtulduk.
öeüoçitu atn., eüoçitu ark. 2. arkasından yarmak.
öeüoöapxu atn. 1. arkasından, ucundan vurmak, çarpmak. 2. mec. kıl payı vurmak, son anda vurmak, son anda isabet etmek, vurmak. ôi içoduşe koöeüevuöapxit. bitmeden son anda işimizi gördük.
öeüoöordu atn., eüoöüodu ark. arkasından yırtılmak, yıpranmak. üuçxe modvala öeüuöordu: ayakkabısı arkasından yırtıldı.
öeüodagu atn., eüodagu ark. arkasından çentmek, arkasından/arkasını doğramak, kesmek. üudeli koöeüudagu: kuyruğunu kesti.
öeüodgalu atn. ucuna kurmak, kenarına kurmak, koymak. televuzi sûoli üilavis koöeüodgu: televizyonu masanın ucuna koydu.
öeüodvaleri atn. ucuna konulmuş, kenarına konulmuş. mxucis dudi öeüodvaleri kodosüudu: başını omzuna dayamış olarak kaldı.
öeüodvalu atn., eüodvalu ark. 1. Ucuna ya da kenarına, koymak. ûufeği penceres koöeüudu: tüfeği pencerenin ucuna koydu. 2. atn. bağlı kılmak, bağlı olmak. iri tevuli himuşi molvas öeüuzun. herşey onun gelmesine bağlı. iri tevuli cenöareris öeüuzun. herşey paraya bağlı. 3. atn., mec. dayatmak, tutturmak, işi zora sokmak. noğaşe vidare ya do koöeüudu: çarşıya gideceğim diye dayattı.
öeüogudelu atn. yükü yolun bir yerinde bırakıp ikinci bir yükü almak için geri dönmek. nçayi yuki meleşa koöeüigudeli do goykti. çay yükünü öteye kadar götürüp bırak ve ikinci bir yük için geri dön.
öeüoğuru atn., eüoğuru vi. 1. ardından ölmek, arkasından ölmek. ôaôumuşişi üaôulas koöeüoğuru: dedesinin ardından öldü. öeüoğurare. �peşinden öl� anlamında bir beddua. 2. ardından ya da uğrunda ölmek, bir şeye çok düşkün olmak. sifûeris koöeüoğuru: atmacanın uğruna canını verdiyor.
öeüoxaôaru atn., eüosinapu vi. arkadan konuşmak. igzaûesşa öeüoxaôaûu: yürürlerken arkadan konuşuyordu.
öeüoxedinu atn., eüoxedinu vi. ardında oturmak, ucuna oturmak, kenarına oturmak. perçe üilavis koöeüoxes: serende balkonunun ucuna oturuyor.
öeüoxosaru atn., eüoxosaru vi. arkadan, arkasına gözlemek, dikizlemek. üaôulaşe öeüoxosarams: arkadan gözlüyor.
öeüoxosüu atn., eüoxro3ku vi. ucunda gebermek, kenarında gebermek, ardında gebermek. mtugi neüna üilavis koöeüoxosüu: fare kapı ucunda, kenarında geberdi.
öeüoxunu atn., eüoxunu vi. ucuna oturmak, kenarına oturmak, ardına oturmak. üilavis koöeüoxedu: ucuna, kenarına oturdu.
öeüojvaûu atn., eüojvaûu vi. arkasına/arkasından çarpmak, vurmak. üoûulas biüa koöeüujvaûu: ensesine sopayı çarptı, vurdu. ara üaôulas koöeüomajvaûu: dalı sırtıma vurdu.
öeüoüilu atn., eüoilu vi. arkadan, arkasından vurmak. üaôulaşe koöeüoüilu: arkadan vurdu.
öeüom3xvala atn. sondan, ucundan yapılan ekleme.
öeüom3xvaleri atn., eüam3xveri vi. sondan, ucundan eklemeli, eklenmiş. öeüom3xvaleri a toyöi orûu: ucuna eklenmiş bir ipti.
öeüom3xvalu atn., eüam3xvalu vi. sondan, arkadan ya da ucundan eklemek. va einöas na hamu ti toüis koöeüum3xvit. yetmezse bunu da ipin ucundan, arkasından ekleyin.
öeüonçxvalu atn. peşine harcamak, yolunda harcamak. mosüudu ti himus koöeüevunçxvit. artanı da onun arkasından harcadık.
öeüonöuşinu atn., eüoöişinu vi. 1. arkasından yetiştirmek. üaôulaşe bere öekunöuşinu: arkasından çocuğu yetiştirdi. 2. arkasından uzanmak.
öeüonöuşu atn., eüoöişu ark. arkasından yetişmek. cantxozu do öeüonöuşu: peşinden koşarak yetişti.
öeüontxapu atn. ucundan, arkasından vurmak, çarpmak. nuüu sûolis koöeüvantxu: çenesini masanın ucuna vurdu, çarptı.
öeüorçalu atn., eüorçalu ark. 1.ardından sermek. 2. atn., mec. laf dokundurmak, sözlü olarak sataşmak. âirasere svas ôanda öeüorçams: gördüğü her yerde her zaman sözle sataşıyor.
öeüosüudu atn., eüoskidu ark. arta kalmak, geride kalmak. opşa var öeüosüudu: geride çok kalmadı.
öeüostvalu arkasından, sırtından kaymak. mturi üaôulaşe öeüosûu: kar sırtından, arkasından kaydı.
öeüosûulinu atn. arkasından, arkasını kaydırmak. öeüuâuûu svaşe öeüosûulinu: dayalı olduğu yerden kaydırdı.
öeüosvaru atn., eüosvaru ark. arkasına, ucuna art arda sıralamak, dizmek. dişüa yukepe nca aras koöeüosvaru: odun yükünü ağacın dalına dizdi.
öeüotoru atn., eüotoru ark. ardından çekmek, kenarından çekmek, ucundan çekmek, kendine doğru çekmek. berek nana muşis şüa wale öeüutoru: çocuk annesinin eteğini arkasından çekti.
öeüoûaxu atn. 1. ucundan, kenarından kırmak. üapçoni cari am3iüa öeüemiûaxi. hamsili ekmeğin ucundan biraz kır. 2. kırılmak. perçe öeüoûroxu: balkonun ucu kırıldı.
öeüoûoçu atn., eüoûüoçu ark. arkaya, arkasına, arkasından fırlatmak. kva koöeüoûoçu: arkasına taş fırlattı.
öeüoûrağodu atn. eüoûrağodu vi. arkasından şarkı söylemek. üaôulaşe öeüoûrağadoms. arkasından şarkı söylüyor.
öeüoûva3u atn., eüoûüva3u vi. 1. arkasından, arkasına vurmak, patlamak, çatlamak. mşüeri ara koöeüvaûva3u: kumar ağacının dalı arkadan vurdu, çarptı. 2. mec. son anda rastlamak.
öeüovalu atn., eüovalu ark. arkasından sallamak. üaôulaşe yaluği öeüuvalams: arkasından mendil sallıyor.
öeüovelu atn. arkasından kopmak, arkası düşmek. kudi öeüovelu: fesi arkasından düştü.
öeüoyoxeri atn., eüocoxeri ark. arkasından çağırarak. öeüoyoxeri öeüoyoxeri kogolaxûu: arkasından çağıra çağıra öteye doğru geçti.
öeüoyoxu atn., eüocoxu ark. arkasından çağırmak. öeüuyoxamûu: e cemili ela, makvali mekçare. ey cemil gel, sana yumurta vereceğim.
öeüoyonu atn., eüoyonu ark. uğurlamak, yolcu etmek. musafirepes öeüvayonit. misafirleri uğurladık, yolcu ettik.
öeüozdalu atn., eüozdalu ark. 1. ardından çekmek, arkadan çekmek. gamuluûaşa eüna öeüizdi: çıkarken kapıyı arkandan çek. 2. mec. geri durmak, geri adım atmak, çekinceli kalmak. belas kodoloûoçu do him öeüizdu: belaya düşürüp kendisi geri çekildi.
öeüowelimu atn., eüowüomilu ark. ardından bakmak, arkaya ya da geriye doğru bakmak. üaôulamuşişe öeüovowerûi. arkasından bakıyordum. öeüiwerûu: arkasına bakıyordu.
öepri atn., üepri ark. kendir. avla süanis öepri megipinare. avluna kendir sereceğim.
öepxe ince, uzun çubuk. öepxe sûeri gunâe ore: çubuk gibi uzunsun.
öereli atn., öirili xp., öereleri ark. alacalı bulacalı. öereli porça: renkli gömlek.
öerxvi meg. damar.
öeri vi.,onöere ark., on3xodure atn. tavan.
öeşüabğalu atn., geşabğalu ark. içine, arasına dökmek.
öeşüabğeri atn., geşabğeri ark. içine, arasına dökülmüş. dişüa öeşüabğeri: ortasına, içine odun dökülmüş.
öeşüadgeri atn., geşadgeri ark. içine, arasına koyulmuş. daçxuris üuümina öeşüadgeri naşüu: ateşin içine güğümü bıraktı.
öeşüadginu atn., geşadginu ark. ortasında, merkezinde durdurmak. hiüu üoçişi oşüendas koöeşüadginu do naşüu: o kadar insanın ortasında durdurup bıraktı.
öeşüagutineri atn., geşadgitineri ark. ortasında durmuş halde.
öeşüagutinu atn., geşadgitinu ark. ortasında, merkezinde durmak. oxori oşüendas koöeşüagutu: evin ortasında durdu.
öeşüaxaşüu atn., geşaxaçku ark. Ortasına/arasına ekmek. lupe nçayi oşüendas koöeşüaxaşüu: lahanaları çayın içine ekti.
öeşüaûva3u atn., geşaûüva3u ark. arasına, ortasına düşmek, patlatmak.
öeşüavelu atn., geşolva ark. içine/ortasına/merkezine düşmek. daçxuris koöeşüavelu: ateşin içine düştü.
gelanwalu vi. 1. Bandırmak. kovali topris gelunwams do imxors: ekmeği bala bandırıp yiyor. 2. Banmak.
öibosan xp., sulifani atn. ağaç törpüsü. öibosani mu onu sapanca�s doviguri: �öibosani�nin ne olduğunu sapanca�da öğrendim.
öiöiülaneri, raferi atn., ncğimeri ark. buruşmak, kırışmak, kırıştırılmış, kırışmış, buruşturulmuş, buruşmuş. porça şüimi öiöiülaneri on/ ren: gömleğim kırışmış, kırıştırılmış haldedir.
öiöiüveri ark., wiwiüvari atn. aşırı tuzlu bir yiyecek. �öiöiüveri� yenerek yatılır. rüyada her kim �öiöiüveri� yiyen kişiye su verirse, halk inancına göre bu durumda; o kişi, suyu alanın kısmetidir.
öiöoleri ark. zorla, zorlayarak. öiöoleri öiöoleri doyu: zorla, zorlamayla, zorlayarak yaptı. nçayi üalatis öiöoleri dolobğams: çayı sepete zorlayarak, sıkıştırarak, tıka basa dolduruyor.
öiğona, öağana 1. yengeç. xes öiğona komvadu: eline yengeç geldi. 2. atina�da (pazar) bir yer adı. ezebula şüimişi öiğona livadi. ezebula�nın yengeçli tarlası.
öixoûüa arş., mxoyaûe ark., wimwimi atn. cimri, eli sıkı.
öilili xp. kemençe.
öimbai vi. 1. kişinin arkasına vurulan yumruk. öimbai mogiöüidare. arkana yumruk vuracağım. 2. handğa eüo yuki bzdiki öimbai momiöüodu.??