gagna vi., gnapa atn.1. sezgi. mcveşi üoçepes dido gagna uğuûes: eski insanların güçlü sezgileri vardı. 2. Anlayış,izan. çkar gagna var giğun: hiç anlayışın yok.
gale 1. dış, dışarı, dışarda. gale gamaxûi. dışarı çık. galeni mutxa. dışarıya ait olan şey. 2. Tuvalet. 3ad. Çeçme, çenefi.
gamaçamoni 1. satılık. gamaçamoni xoci: satılık öküz. 2. Satılması gereken. Ham gamaçamoni ren: bu öküzün satılması gerekiyor (bu öküz satılmalı). 3. Satabilecek/satılabilecek durumda. Ma oxori gamaçamoni var vore. Ar oxori xvala miğun: ben evi satabilecek durumda değilim. Çünkü sadece bir evim var.
gamaçxalu 1.(Derinliği olan bir kabın)içini yıkamak. ôici gamiçxu: ağzının içini yıkadı. uci gamiçxu: kulağının içini yıkadı. 2. ishal olmak. Gamaviçxi, ğomalimci galepes koxovasvi: ishal oldum, dün gece dışarılarda süründüm.
gamaçxeri 1. içi yıkanmış, içi çalkalanmış. gamaçxeri boûriüa: içi yıkanmış şişe. 2. ishal olmuş vaziyette. Muüu ndğan gamaçxeri na on şeni soti var alen: kaç gündür ishal olmuş bir vaziyette olduğundan hiçbir yere gidemiyor.
gamaçxiruvi. bütün şiddeti ile çığlık atmak. üaûa lumcis eze bulaşi gamaçxiru bognamûi. her akşam eze bula�nın çığlık atışlarını duyardım.
gamaçinu ark. 1.tanımaya çalışmak, kim olduğunu çıkarmaya çalışmak. berek musafirepe moxtuis ar üai kogamiçinu: çocuk misafirler gelince onların kim olduğunu anlamaya çalıştı, tanımaya çalıştı. 2.satabilmek. üvali var gamamaçinu: Peyniri satamadım.
gamaçodinu sonuna kadar boşaltmak, tamamen boşaltmak. üalati aşvacis gamaçodinu: sepeti bir nefeste boşalttı.
gamaçodu sonuna kadar boşalmak, tamamen boşalmak. üalati oşüuri gamaçodu. bir sepet elma tamamen boşaldı, içinde bir şey kalmadı.
gamaçoru atn.çabucak bitirmek, bir an önce bitirmek, bitirivermek. ham livadişi nçayi yeine gamapçoratere: bu tarlanın çayını hemencecik bitireceğiz.
gamaçvalu 1. atn. uzağa fırlatmak, uzağa atmak, dışarı fırlatmak, atmak. axiri do gale puşüundi kogamuçu: ahırdan dışarı hayvan dışkısını fırlattı. 2. vi. gütmek. puci livadişa kogamuçu: ineği tarlaya doğru güttü, çıkardı.
gamaöapxu, gamakotu, gamapeleüu atn., gamaûüva3u, gamaöüidu ark., mec. tokat atmak, tokatlamak. a jur kogamaöapxu do naşüu: bir iki tokat atıp bıraktı.
gamaöirdu atn.,gamaöüidu vi. 1.yırtıp delmek, yırtıp geçmek. orubak zenepe gamaöirdu. dere düzlükleri yırtıp geçti. eüvağu do porça gamaöirdu. takılıp gömleğini yırttı.2.dibini yırtmak,alt tarafını yırtmak,dibini koparmak.üalatis mundi gamuöüidu. Sepetin dibini kopardı.
gamadaweri, gamağureri, gamaileri, domxaneri, gamapatxeri kapanmış, sönmüş, viran. gamadaweri oxori. kapanmış ev, viran kalmış ev.
gamadawu, gamağuru, gamailu, domxanu, gamapatxu viran olmak. a oxori gamidawu: bir ev viran kaldı. a oxori gamadawes: bir evi viraneleştirdiler.
gamadvalu atn.1.yere bırakmak, yere koymak, yere sermek. üoçi dowamu do noğa oşüendas kogamadu. adamı vurup çarşı ortasında uzattı, çarşı ortasına serdi. 2. yere serilmek. puci gza oşüendas kogamidu. inek yolun ortasında kendiliğindenyere serildi.
gamadveri atn. yere uzatılmış, yere serilmiş. üoçi noğa oşüendaş gamadveri naşüves: adamı çarşının ortasından yere serilmiş olarak bıraktılar.
gamafûilu dışa doğru çekerek yolmak. üinçis üudeli gamufûilu: kuşun kuyruğunu yoldu. üinçis msva gamufûilu: kuşun kanadını çekip yoldu. gufûilu: etrafını yoldu. elufûilu: bir tarafını yoldu.
gamagnu durumdan sonuç çıkarmak, anlamak. giwvipe gamagnii? söylediklerimi anladın mı? hiüupe diyu, iyupe ti koâiru do xolo muti var gamagnu. o kadar şey oldu, olanları da gördü ama yine bir şey anlamadı
gamagubu atn.gamacibu atn.alelacele pişirmek, pişiri vermek, içi dışı pişmek. aşvacis kogamagubu. bir nefeste pişirdi.
gamağalu atn. gözükmek (ufuktan, uzaktan). mjora gamağalu: güneş ufukta gözüktü.
gamağmalu 1. dışarı çıkarmak (cansızlar için). öuüani axirişe kogamiğu. kazanı ahırdan çıkardı. 2. mec. adını kötüye çıkarmak. oxorcas yoxo kogamuğu. kadının adını kötüye çıkardı. 3. Fotoğrafını(resmini) çekmek. a resimi kogamamiği. benim bir resmimi çek. 4. hıncını çıkarmak, intikamını almak. himuşi xuçe artişe kogamaviği. ona olan kızgınlığımı diğerinden çıkardım.
gamağureri herkesin ölmüş olduğu, yaşayan hiç kimsenin bulunmadığı, viran yer. gamağureri oxori. viran ev.
gamağurinu tümünü ya da tamamını öldürmek, viran bırakmak. oxori gamağurinu: evi viran bıraktı.
gamağuru ölümler neticesinde tamamen tükenmek, viran kalmak. mawupxe obğe gamağuru: eşek arısı yuvası tümden öldü, yuvada canlı yok, viran kaldı.
gamaxaôaru atn.1. Kapalı iç mekandan dışarıya doğru konuşmak. 2. sayıklamak. nciris gamixaôas: uykuda sayıklıyor.
Gamardu vi. İyice büyümek, büyüyüp serpilmek. Öuûa bozo çkimi ham orapes kogamirdu: küçük kızım bu aralar iyice büyüdü, büyüyüp serpidi.
gamaxawu, gamağawu 1. dışa doğru kazımak. 2. Vücudun herhangi bir yerinde bulunan iltihabı dışarı akıtmak; vücut üzerindeki iltihabı boşaltmak, kazımak. 3. Vücut üzerindeki iltihabın kendiliğinden boşalması, kazınması fiili.
gamaxedu mec. keyifle oturmak, rahat bir ortamda keyif ve zevkle oturmak. üonaği sûeri oxoris gamaxes: konak gibi evde keyifle oturuyor.
gamaxlanüu ark. dışa çıkmak,şişkinleşmek,göbeklenmek (göbek vb. için). korba gamamaxlanüu: göbeğim dışarı çıktı.
gamaxonwu dışa doğru kazımak. ğuni gamaxonwu: kovanı kazıdı.
Amayona, amamtume atn.yatay bir düzlemde dıştan içe doğru uzayan ve aynı coğrafi yapıya sahip olan arazi/ tarla/ yer.
amamtume atn., amamtumani, amamti vi.yatay bir düzlemde dıştan içe doğru uzayan yer.
celayona atn., gelaona ark. Az meyilli arazide aşağıya doğru uzayan ve aynı coğrafi yapıya sahip olan arazi/ yer.
Celamtume atn., gelamtumani, gelamti ark. aşağıya doğru eğik bir düzlem boyunca yayılan bölge.
gelaona ark. celayona.
ceyona atn., geonaark. Dik eğimli bir arazide yukarıdan aşağıya doğru uzayan ve ve aynı coğrafi yapıya sahip olan bölge.
geonaark. 3ad. Ceyona.
Ewoyona alttan üste doğru, diklemesine uzayan ve ve aynı coğrafi yapıya sahip olan arazi/ alan.
Elayonahafif meyilli bir arazide aşağıdan yukarıya doğru uzayan ve aynı coğrafi yapıya sahip olan yer.
elamti ark.,Elamtume atn.aşağıdan yukarıya doğru yayılan dik eğimli bölge/yer.
Eşüayona aşağıdan yukarıya doğru uzayan ve aynı coğrafi yapıya sahip olan alan.
eşüamtume atn., eşamti, eşamtumani ark. aşağıdan yukarıya doğru uzayan dik eğimli bölge.
Gamayona atn.Dışa/uzağa doğru uzayan ve aynı coğrafi yapıya sahip olan alan. ona gamayona: Dışa/uzağa doğru uzayan tarla.
gamamtumeatn.,gamamtumani ark. Dışa doğru açılan bölge/ alan.
Üowoyona bir yamacın altında kalan ve yamaç boyunca uzayan ve aynı coğrafi yapıya sahip olanalan/ tarla/ yer.
Meşüayona atn. yatay-derinliği olan, iç bölgeye doğru uzayan ve aynı coğrafi yapıya sahip olanarazi/ yer.
Meşüamtume atn. Yatay derinliği olan ve içeriye doğru açılan bölge.
Molayona atn. Ötede başlayıp beri tarafa doğru uzayıp genişleyen ve aynı coğrafi yapıya sahip olanarazi/ yer.
molamtume atn. Ötede başlayıp beri tarafa doğru uzayan bölge/ yer.
golayona atn.öteye doğru uzayıp genişleyen ve aynı coğrafi yapıya sahip olan arazi/ yer. golayonape ôaôu süanis uyindrapun. bundan öte olan yerleri deden satın almış.
golamtume atn., golamtumani ark. öteye doğru uzayan bölge.
gamaxveri dışarı dökülmüş. obğeşe gamaxveri ôuûuci. yuvasından dışarı dökülmüş arı.
gamaileri, gamaôileri, gamaüileri tamamı vurulmuş, tümü öldürülmüş, geriye canlı bırakılmamış. gamaileri oxori. tüm ailenin öldürülmüş olduğu ev.
gamailu, gamaüilu, gamaôilu vurarak kökünü kazımak, vurarak tamamen yok etmek. mtutik a ğuni gamailu: ayı bir arı kovanını yok etti, tüm arıları öldürdü.
gamajvalu 1. dışarı uçmak. üvinçi oxorişe gamaju. kuş evden dışarı uçtu.2. dışarı uçurmak. üinçi odaşe gamajulinu: kuşu odadan dışarı uçurdu. 3. ark. soluklaşmak.
gamajvaûu 1. dışaya doğru savurmak. 2. başını alıp gitmek, koyverip gitmek, boş verip gitmek. berepe noğa tere kogamijvaûes: çocuklar kendilerini çarşıya doğru koyverdiler.
gamakaçu ark., gamaüaçu atn.dışa doğru tutmak, dışarı tutmak. ûufeği eünaşe gamaüaçu do ğecis koduüanu. tüfeği kapıdan dışa doğru tutup domuza ateş etti.
gamakorinu içini soğutmak. oxori gamakorinu: evin içini soğuttu.
gamakoru 1. kapalı mekandaki sıcaklığın dışarı çıkması, kapalı ortamın soğuması. oxori eüna gonwes do gamakoru. evin kapısını açtılar da ısı dışarı çıktı. 2. sinirli birinin gevşemesi,kızgınlığının geçmesi.
gamakotu atn.,gamakoûu vi.1. dışa doğru katlamak, tersine katlamak,ters yüz edip katlamak. wendeöi gamapkoti. çorabı dışa doğru katladım, içini dışına çevirdim, 2. mec. tokatlamak. a kogamavokoti. bir tokat patlattım.
gamakukudu atn. 1. vücudun herhangi bir yerinde kabarcık oluşması, kabarcıkların dışa vurması. dudis pupulepe gamikukudu: başından çıbanlar dışa vurdu, dışarı çıktı, başından çıbanlar çıktı. 2. tomurcuklanmak, dallardan tomurcuklar çıkmak. nçaepe gamikukudes: çaylar tomurcuklandı.
gamaüaôinu dışarı fırlamak, koşarak dışarı çıkmak. müyapu obğe muşişe gamuüaôu. çakal yuvasından koşarak dışarı çıktı. doüanaşe üaçaperi oxorişe gamuüaôu. silah elde evden dışarı fırladı.
gamaüateri 1. ayrılmış, ayrı. a oxorişe gamaüateri orûes: bir evden ayrılmışlardı, �bir evden ayrılma� idiler. oroperişe gamaüateri üoçi: sevdalısından ayrılmış adam. dobadona muşişe gamaüateri süudun. yurdumdan ayrı yaşıyor. 2. boşanmış, ayrılmış. üoçişe gamaüateri oxorca. kocasından ayrılmış (boşanmış)kadın.
gamaüatu 1. ayırmak. nana do bere gamaüates: ana ile çocuğu ayırdılar. ma ti lu gamamiüatit. bana da lahana ayırın.2.pay etmek. cumalepek leûape gamaviüatit. kardeşler toprakları pay ettik(ayırdık). 3. ayrılmak. biöi do bozo gamiüates: erkek ile kız ayrıldılar. cumalape gamaviüatit. kardeşler ayrıldık. 4. boşanmak, ayrılmak. çili do komoci gamiüates: karı ile koca ayrıldılar. üoçi şüimi şüala gamaviüatit. kocam ile ayrıldık.
gamaüu3xeri atn., gamaüun3xeriark. 1.derin uykudan uyanmış. Oxorişa moptisis bere gamaüu3xeri bâiri. Eve geldiğimde çocuğu uyanmış buldum. 2.derin uykudan uyandırılmış.
gamaüu3xinu atn., gamaüun3xinu ark. herhangi bir iç etki tarafından uykudan uyandırılmak (kabus vs.).ezmoces ti memoüvatamûesşa gamaôüun3xi. düşümde başımı keserlerken uyandım.
gamaüu3xu atn., gamaüun3xu ark.herhangi bir iç etkiden dolayı uykudan uyanmak.
gamaüvateri kesilip delinmiş.
gamaüvatu kesip delmek, keserek delmek. mjorak gamaüvatu: güneş havayı delip geçti, kesip geçti.
gamalagu ark.pislikleri dışarı atarak temizlemek, kullanılır duruma getirmek. axiri kogamalages: ahırdaki pislikleri dışarı atıp temizlediler.
gamancupalu ark.gamacibalu atn. bir iş yaparken o arada ikinci bir işi daha çıkarmak, aradan çıkarmak. axiri dulya ikumûuşa oxori dulya ti gamincupalu: ahır işini yaparken ev işlerini de aradan çıkardı.
gamançaüeri,gamarçaüeri dışa doğru tıkanmış, fırlamış. tolepe gamançaüeri memowes: gözleri fal taşı gibi açılmış bana bakıyor.
Gamançaüu,gamarçaüu 1. dışa doğru tıkanmak, çıkarmak. ma mâirus tolepe gamançaüu: beni görünce gözlerini fal taşı gibi açtı.
gamanöalu 1. dışarı uzatmak. pencereşe xe gamunöu. pencereden elini dışarı uzattı. wiwilak nena gamanöu. yılan dilini dışarı çıkardı. 2. dışarı uzanmak. tigale mo gaminöe! dışarıya doğru uzanma! 3. vermeye kıymak, esirgememek. a markvalis tina var gaminöu. bir yumurtayı vermeye bile kıyamadı, esirgedi.
gamanöaru 1.yazıvermek, acelece yazmak. oroperi muşis karûali gamunöaru: sevgilisine bir mektup yazıverdi. 2.meyve ve sebzelerin ilk nüvesinin oluşumu. şuüa kogaminöaru: hıyarın ilk nüvesi oluştu.
gamanöeri 1. dışarı uzanmış, dışarı çıkmış. nena gamanöeri: dili dışarı çıkmış. 2. dışarıya doğru uzatarak.
gamanöilu dışa doğru deşmek, dışa doğru yarmak. korba gamavunöili. karnını dışa doğru deştim.
gamanöoru, gamaxuûolu, gamaxvalu delmek. ti gamunöoru. kafasını deldi.
gamaninkteri atn., gamanktineriark.1. ters yüz edilmiş. gamaninkteri wendeöi. ters yüz edilmiş çorap. 2. devrilmiş. gamaninkteri keLaâin. devrilmiş bir kenarda duruyor. 3. farklılaşmış, başkalaşmış (olumsuz yönde).bozo ôolişa iduşuüale gamininkteri on/ ren: istanbula gittiğinden beri farklılaşmış bir haldedir (kötü huylar edinmiş bir haldedir).
gamaninktu atn., gamanktinu ark.1. içini dışına getirmek, çevirmek. doloxemuşi tigale gamaningtu: içini dışa çevirdi. 2. devrilmek. dgutu svas gamininktu: durduğu yerde devrildi. 3. devirmek. ar montxapus gamaninktu: bir vuruşta devirdi. 4. mec. davranış ve düşünce yapısında köklü değişiklikler yaratmak, düşünce ve davranışı değiştirmek, düşünce ve davranışlarında farklılıklar yaratmak (olumsuz). osinapute berepe gamaninktu: konuşmayla çocukların fikrini değiştirdi. 5. mec. düşünce ve davranışları değişmek, farklılaşmak (olumsuz yönde). mcveşi sûeri varen, gamininktu: eskisi gibi değil, farklılaştı.
gamanüaleri boşaltılmış, dışarı kaldırılmış. gamanüaleri oxori. boşaltılmış ev.
gamanüalu boşaltmak, dışarı kaldırmak. oxori gamanüalums: evi boşaltıyor.
gamanüoreri kör düğüm olmuş, düğümlenmiş. gamanüoreri toüi. düğümlenmiş ip.
gamanüoru 1. kör düğüm yapmak, düğümlemek, düğüm atmak. toüi gamanüoru. ipi düğümledi. 2. düğümlenmek, kör düğüm olmak. toüi gaminüoru. ip düğümlendi. 3. mec. çözümsüz hale gelmek, tıkanmak, düğümlenmek. bozomotaşi okomocera dulya gaminüoru. kızın evlilik işi düğümlendi, tıkandı, çözümsüz hale geldi. 4. ters bağlamak. mandili gaminüoru. yazmayı başına ters bağladı.
gamantanu atn.gamatanu ark. 1. atn. şeffaf olmak, geçirgen olmak, geçirmek. şüawale gamintas: etek ışığı geçiriyor. 2. dışarıya ışık vermek. kyona gamatans. ışık dışarı yansıyor.
gamantxalu1. dışa doğru atmak. 2. mec. olur olmaz konuşmak, saçmalamak. iri şüala mo gamantxam! herkesle olur olmaz konuşma, herkesle saçmalama!
gamanûoru dışa doğru çekilmek. iövare, daçxurişe gaminûori. yanacaksın ateşten uzaklaş.
gamanûra3eriark., gamaşüulineri atn. 1.şiddetli bir biçimde heyelana maruz kalmış(olan). gamanûra3eri livadi. şiddetli bir şekilde heyelana maruz kalmış (olan) bahçe.2.tümüyle heyelana maruz kalmış (olan) bölge. Gamanûra3eri zeni.tümüyle heyelana maruz kalmış (olan) düzlük.gamanûro3inuark., gamaşüulinuatn. 1.Şiddetli bir şekilde heyelan olmak, kopup ayrılmak. 2.tümüyle heyelana maruz kalmasına neden olmak. Nöalak livadepe gamanûro3inu:dere bahçelerin tümüyle heyelana maruz kalmasına neden oldu.
gamanûro3u ark., gamaşüvalu atn. 1.ortasından ya da arasından kopup çıkmak, heyelan olmak. ona gamanûro3u: tarlanın ortasından toprak koptu. 2.tümüyle heyelana maruz kalmak (bölge vs.). zeni gamanûro3u: Düzlük tümüyle heyelana maruz kaldı.
gamanâğalu atn. iyice doymak, doyuma ulaşmak. var gaminâğare (mçm.): �yaşama doyamadan ölesin�.
gamanwüoru ark. 1.asimile etmek, özümsemek. henterek çku gamamwüores: onlar bizi asimile ettiler. 2. asimile olmak, özümsenmek. môoliz na skidunan Lazepe gaminwüoranen. istanbul�da yaşayan Lazlar asimile olacaklar. 3.çocuk sahibi olamamaktan ötürü neslini devam ettirememek, zürriyetsiz kalmak.
gamauru ark., gamayoxu atn. 1. Haykırmak (iii huu huu huuuu!). 2. Haykırış, haykırma.
gamapatxeri 1. dışarı silkelenmiş, dışarı dökülmüş. 2. mec. viran kalmış.
gamapatxu 1. dışarı silkelemek, boşaltmak, dışarı dökmek, içini tamamen boşaltmak. üalati gamapatxu: sepeti boşalttı. 2. tamamen boşalmak. 3. mec. viran kalmak. ar oxori gamipatxu: bir ev boşaldı, evde yaşayan kimse kalmadı, ev viran oldu.
gamapeleüu 1. tersten çarpmak. 2. mec. tokatlamak. xayaris kogamapeleüu: suratına bir tane çarptı, tokat attı.
gamapinu 1. dışarı çıkarmak, dışarı salmak, dışarı gütmek. axirişe puci kogamupinu: ahırdan ineği dışarı çıkardı, dışarı saldı. 2. sürü halinde dışarı çıkmak. pucepe axirişe kogamipinu: inekler dışarı çıktılar.
gamapsalu dışarı işemek. pencereşe gamapsu. pencereden dışarı işedi.
